Lesgeven aan 2 in 1-examenleerlingen: een vak apart

Biologiedocent meneer van den Bergh geeft bij Luzac Leiden les aan 2 in 1-examenjaar leerlingen, met wie hij alles op alles zet om ervoor te zorgen dat ze snel op het benodigde eindexamen-niveau komen. Als zij met vlag en wimpel slagen, heeft hij zijn doel bereikt. Meneer van den Bergh vertelt wat daarvoor nodig is.

Wat houdt het 2 in 1-examenjaar in?

Tijdens het 2 in 1-examenjaar combineren leerlingen het voorexamen en -examenjaar. Zo halen ze dus één jaar eerder hun diploma! Het is een flinke uitdaging. Voor de leerlingen én voor de docenten die ze klaarstomen voor de eindexamens. En dat maakt het juist zo leuk!

Hoe maken jullie die combinatie van het voorexamen- en examenjaar mogelijk?

Het hele schooljaar is uitgestippeld en goed afgekaderd, waardoor iedereen weet waar hij aan toe is. We hebben een persoonlijke begeleidingsstructuur en de lijntjes tussen docenten, leerlingbegeleiders en de schoolleiding zijn kort. Er heerst een gemeenschapsgevoel: samen met de leerlingen én met het team zorgen we ervoor dat iedereen op het benodigde examenniveau komt.

De schooldagen zijn lang. Dat ervaren veel leerlingen als prettig, echt! Als je goed meedoet en je huiswerk maakt tijdens de studie-uren, ben je na 17.00 uur meestal vrij. Maar de leerlingen zijn ook op de hoogte van de sancties als hun huiswerk niet af is. Terugkomen op zaterdag, dat wil niemand. De regels lijken misschien streng, maar hebben een goede preventieve werking.

Die duidelijke structuur is onmisbaar, want we gaan in sneltreinvaart door de stof heen. Leerlingen volgen per week 3 lessen biologie. Daarin behandel ik dus de stof van meerdere schooljaren. Ik moet keuzes maken; alle lesstof overbrengen gaat niet. En daar komt dus de kwaliteit van een docent om de hoek kijken.

Hoe breng jij de leerlingen op dat benodigde kennisniveau?

Ik geef les in de vorm van examentrainingen, waarin ik leerlingen constant confronteer met de einddoelen. Je winst ligt echt in oefenen met oude examens. Met materiaal waarvan de lat net zo hoog ligt als waar je naartoe werkt. Je kunt tien keer naar je boek kijken en de zoveelste pagina roze markeren, maar het toepassen leer je zo niet. Als je oefent met examenvragen en het even niet lukt, is dat niet erg. Dan ga je weer terug naar je aantekening, maar met een gerichte vraag!

Daarnaast geef ik conceptueel les. Biologie bestaat uit verschillende basisconcepten: hoe verplaatsen gassen of water zich, bijvoorbeeld? Kost iets wel of geen energie? Als je bij alle onderwerpen de basisconcepten die voorkomen op het examen er steeds uitpikt, dan kun je veel details eromheen laten liggen. Leerlingen krijgen zo op een abstract niveau grip op de complexe materie.

Uiteindelijk doen leerlingen het toch écht zelf. Luzac-leerlingen leren om verantwoordelijkheid te nemen over hun prestaties. In een klas met 25 leerlingen ga je achter de leerlingen staan en duw je ze over de streep. Bij Luzac ga je vóór ze staan en zeg je ‘’Kom maar, ik weet dat je het kunt’’. Je geeft de handvatten waarmee zij zelf hun vaardigheden ontwikkelen en mooie cijfers halen. Ik zeg altijd: ‘’Een schoolresultaat bestaat uit 3 componenten: IQ x inzet x strategie.’’ Je IQ kun je niet veranderen, maar je inzet en strategie wel! Bij sommigen is er niks mis met hun inzet, dan ligt het aan de strategie. Daar geef ik ze dan feedback op. En daar moet ik de leerlingen goed voor kennen.

Aandacht voor de persoon is dus belangrijk. Bij Luzac ben je als leerling niet één van de velen. Ik heb altijd interesse in wie de leerlingen zijn. Heb je je autotheorie-examen of is je kat ziek? Dan kom ik daarop terug. Ik vind het belangrijk dat het goed met je gaat. Daarnaast is het uiteraard belangrijk dat je de benodigde vaardigheden meegeeft. Je weet waar de leerling staat en wat hij lastig vindt. Ik zie aan je SE dat je niet consequent redeneert of sprookjesverhalen maakt van je antwoorden. Daar ga ik samen met je voor zitten.

Maar hoe goed we het jaar ook uitstippelen en hoe lang je ook in een studiezaal zit, de intrinsieke motivatie heb je écht nodig. Gedurende het jaar zie ik lampjes gaan branden, leerlingen van 4’en naar 6’en gaan. Dan denk ik: Yes, je hebt het! Je weet hoe je het moet aanpakken en ik zie dat er meer structuur in je antwoorden zit.

Kortom: Elke leerling volgt zijn eigen traject, maar wel met hetzelfde einddoel: dat felbegeerde diploma. Ik houd enorm van het persoonlijke contact met leerlingen en ik wil dat ze hun biologieles ervaren als een fijne tijd. Ik ben 24 uur per dag docent. Ze kunnen me altijd vragen stellen. Vóór ik ga slapen, kijk ik altijd nog even op mijn mail. Dat vind ik leuk om te doen.