De ‘Bob en Roos’ van het onderwijs
Een nieuwe verdieping op je huis plaatsen, een gesprongen waterleiding verhelpen en twee keer per jaar je tandsteen laten verwijderen: sommige dingen doe je niet zelf, daar schakel je zonder twijfel een professional voor in. Dit geldt ook voor aanvullend onderwijs. Waarom is een vakkundige onderwijsprofessional zo onmisbaar als je kind buiten school om extra hulp behoeft? Onderwijsmanager Quintijn Schenkel vertelt.
Het is soms heel fijn om ’s avonds in de bank weg te zakken en te belanden bij ‘kopen zonder kijken’ van RTL4. Een stel gaat het avontuur aan om een huis te kopen, zonder dat ze dat van te voren hebben gezien. Als de koop gesloten is er geen weg meer terug is, valt de eerste bezichtiging vaak enorm tegen: ‘hadden we dat maar nooit gedaan!’. Maar gelukkig zijn er altijd twee redders in nood: Bob en Roos. Bob zorgt voor de nodige verbouwing, waarbij hij er op let dat er waarde wordt toegevoegd aan de woning en Roos weet het huis altijd zo in te richten dat de nieuwe bewoners zich helemaal thuis voelen: eind goed al goed! Wie wil er geen Bob en Roos in z’n huis loslaten?
Ook in het aanvullend onderwijs krijg je wel eens het ‘Bob en Roos’-gevoel, zeker wanneer een leerling niet genoeg heeft aan de reguliere lessen. Dan is het mogelijk om zelf ’s avonds aan de keukentafel met je zoon of dochter te gaan zitten om te helpen. Zeker niet verkeerd om dat te doen. Maar net zoals je jouw verbouwing het liefst aan een professional overlaat, zo laat je het aanvullende onderwijs ook het liefst over aan mensen die er echt verstand van hebben.
Om de effectiviteit van dit aanvullende onderwijs te waarborgen, gaf de onderwijsraad in haar advies van december 2021 aan dat aanvullend onderwijs van voldoende kwaliteit moet zijn, dat er zicht moet blijven op de doorlopende leerlijn en dat het toegankelijk moet zijn voor alle leerlingen als dit vanuit de reguliere school georganiseerd wordt. De minister heeft daar de eis van veiligheid aan toegevoegd. Hoe geeft Luzac hier in de praktijk vorm aan?
Het verhaal achter een cijfer achterhalen én hiernaar handelen
Docenten analyseren als geen ander wat het onderliggende probleem is als een leerling vastloopt binnen een vak. Alleen door dit fundamentele probleem te achterhalen, kan ervoor worden gezorgd dat een leerling consistent goed gaat presteren. Bij het leerproces, binnen het voortgezet- én het aanvullende onderwijs, maakt Luzac gebruik van meerdere methodes. Twee ervan wil ik hier toelichten met het oog op aanvullend onderwijs: RTTI en formatief handelen.
RTTI zegt iets over het niveau waarop een leerling leert (luister ook eens de podcast de ene 6 is de andere niet met Pauline Heisteijn en Pepe Leertouwer). Om goed aanvullend onderwijs te kunnen bieden, is het belangrijk om te achterhalen op welk niveau een leerling vastloopt. Valt een leerling bijvoorbeeld uit op reproductie, dan is een andere aanpak nodig dan wanneer een leerling uitvalt op een hoger toepassingsniveau. Een onderwijsprofessional kan het niveau waarop een leerling uitvalt goed inschatten en dit samen met de leerling bepalen. Vervolgens kent de onderwijsprofessional de technieken om dat specifieke niveau te verbeteren. Dit kun je niet verwachten van mensen die hulp bieden, omdat ze zelf heel sterk zijn in een bepaald schoolvak. Er is veel meer nodig om echt het verschil te kunnen maken bij een leerlingen: niet alleen vakkennis bijspijkeren, maar juist ook de passende aanpak vinden!
Datzelfde geldt voor formatief handelen. De kern van deze methode bestaat uit dat een leerling zelf leert nadenken over het doel wat de leerling wil bereiken (leerdoel), waar de leerling nu staat en hoe de leerling naar dat doel kan toewerken. Deze manier van werken maakt de leerling niet alleen vakinhoudelijk veel sterker, maar zorgt ook voor een betere manier van leren en een grotere eigen verantwoordelijkheid hiervoor. Van een onderwijsprofessional mag je verwachten dat hij werkt volgens deze methode en feedback, feed-up en feedforward geeft. Ook hier geldt dat iemand met veel vakkennis niet direct in staat is om leerlingen op dit niveau verder te helpen.
In het onderwijs gaat het niet alleen om het bijbrengen van vakkennis. Onderwijs gaat om de ontwikkeling van de hele mens. Dat stopt niet bij aanvullend onderwijs. Natuurlijk is er een directe aanleiding in het tekort aan vakkennis. De oplossing is niet alleen maar het opvullen van het specifieke tekort, maar juiste extra waarde door een leerling in staat te stellen het eigen leerproces beter te sturen: zo wordt echt waarde toegevoegd! Zoals je in je eigen huis het liefst Bob en Roos inzet, zo wil je voor je kind echte onderwijsprofessionals!